عملیات خشک کردن
در کل، خشک کردن به حذف رطوبت موجود در جامدات، گازها یا مایعات اطلاق میشود. برای خشک کردن گازها و مایعات معمولا از روش جذب سطحی بهره برده میشود. صنعت تکنولوژی صنایع غذایی مثالی از جایی است که خشک کردن جامدات در یک مقیاس بزرگ حائز اهمیت است.
تشریح تصویر – منحنی مشخصه خشککردن یک جامد، به همراه تقسیمبندی به مراحل خشککردن (I-IV):
dX/dt نرخ خشک کردن، X محتوای رطوبت [kg (water)/kg (dry solid)]، t زمان خشک کردن؛
I رطوبت سطحی، II رطوبت کاپیلاری، III رطوبت تخلخلها، IV رطوبت درون ساختار کریستال
خشک کردن گرمایی جامدات شامل حذف رطوبت از ماده به کمک تبخیر میباشد. مشخصههای خشک کردن وابسته به این است که رطوبت به چه شکلی درون ماده نگهداری میشود. در مرتبه اول، مایع چسبیده به سطح مادهای که باید خشک شود، به وسیله تبخیر حذف میشود. پس از آن که این مایع حذف شد، خشک شدن رطوبتی که درون کاپیلاریها و تخلخلهای ماده موجود است آغاز میشود. سرعت خشک کردن در این مرحله کاهش مییابد، زیرا بایستی بر نیروهای کاپیلاری و مقاومت نفوذ جرم غلبه شود. آب کریستالی که به ساختار کریستالی ماده پیوسته است، تنها به وسیلهی حرارتدهی شدید به علاوه سرعت خشک کردن پایین میتواند حذف شود.
به سبب تنوع مواد حاوی رطوبت در صنایع مختلف، گستره وسیعی از مفاهیم مهندسی فرآیند در خشک کردن به کار میرود. این مواد میتوانند رفتاری کاملا متفاوت از هم داشته باشند.
عملیات واحدهای زیر را میتوان از یکدیگر تمیز داد:
- خشک کردن همرفتی
جریانی گازی حرارت مورد نیاز برای خشک کردن را به ماده از طریق مکانیسم جا به جایی منتقل میکند. جریان گاز علاوه بر رساندن حرارت، برای انتقال و حذف رطوبت خارج شده از ماده نیز به کار میرود.
- خشک کردن تماسی
ماده روی صفحات گرمایش قرار میگیرد و یا از بین آنها عبور داد ه میشود. گرما غالباً از طریق هدایت به ماده منتقل میشود.
- خشک کردن تابشی
ماده تابش الکترومغناطیسی منتشره از منبع تابش (همانند تابندههای فروسرخ) را جذب مینماید. گرمایش و تبخیر نه تنها بر روی سطح ماده که درون آن نیز اتفاق میافتد.
- خشک کردن انجمادی
ماده منجمد درون یک فضای خلاء در شرایط زیر نقطه سه گانهاش قرار داده میشود. در این حالت رطوبت از ماده به وسیلهي تبدیل مستقیم از حالت جامد به گاز حذف میشود.
- خشک کردن فرکانس بالا
ماده در معرض میدانهای الکتریکی فرکانس بالا بین الکترودهای خازن صفحهای قرار میگیرد. بخشی از انرژی میدان به وسیلهی ماده جذب شده و سبب گرمایش درونی و حذف رطوبت از ماده میشود.