استخراج جامد-مایع
استخراج جامد-مایع این امکان را برای اجزای قابل انحلال فراهم می آورد تا از درون جامد به کمک حلال خارج شوند. کاربرد عملیات واحد استخراج جامد-مایع در تهیهی روغن از دانههای روغنی و یا در لیچینگ نمکهای فلزی از سنگ معدن میباشد.
از جمله مثالهایی که هرروز با آن سر و کار داریم تهیه قهوه است. در این مورد آب (حلال) برای خارج نمودن عصاره قهوه (جزء انتقالی) از پودر قهوه (ماده استخراج، شامل فاز حامل جامد و جزء انتقالی) مورد استفاده قرار میگیرد. در حالت ایدهآل نتیجهی این عمل تهیه نوشیدنی قهوه (حلال به علاوه عصارهی حل شده) است، همراه با بستر قهوه کاملاً تهی شده (فاز جامد حامل) که بر روی فیلتر قهوه باقی میماند.
شماتیک استخراج – پیش از استخراج (سمت چپ) و پس از آن (سمت راست)؛ ۱ حلال، ۲ ماده استخراج (فاز جامد حامل همراه با جزء انتقالی)، ۳ جزء انتقالی، 4 فاز جامد حامل تهی شده، 5 حلال دارای جزء انتقالی انحلال یافته.
در حقیقت پس از تکمیل استخراج، درون این فاز جامد حامل هنوز مقادیری از جزء انتقالی موجود میباشد. علاوه بر آن مقداری از حلال نیز به صورت جذب سطحی با فاز جامد حامل پیوند برقرار نموده اند.
برای حصول سریعترین و کاملترین استخراج جامد ممکن، برای حلال بایستی سطوح تبادل گسترده و مسیرهای نفوذ کوتاهی فراهم شده باشد. این کار را میتوان با خرد کردن جامد مورد نظر برای استخراج مهیا ساخت. در هر حال ریز بودن بیش از حد سایز دانهها ممکن است سبب به هم چسبیدن آنها و دشوارتر شدن نفوذ حلال شود.
در سادهترین حالت این عملیات واحد، مادهی استخراج و حلال به خوبی مخلوط میشوند. سپس حلال و جزء انتقالی حل شده را خارج کرده و مجدد احیا میسازند.
ماده استخراج میتواند شکل بستری ثابت نیز به خود بگیرد و حلال درون آن جریان یابد. در شکل رایجتر دیگری از کاربردهای آن، ماده استخراج درون حلال هدایت میشود.
حلال نیز عموماً به طرق تقطیر/تبخیر احیا شده، و محلول تغلیظ شده به عنوان خوراک جمع آوری میشود. حلال نیز چگالش یافته و میتواند مجدداً مورد استفاده قرار گیرد.
در این دستگاه حلال با جامد در تماس قرار گرفته و جزء مورد نظر از جامد استخراج می شود.