عملیات تبخیر
در متون مهندسی فرآیندهای گرمایی، تبخیر فرآیندی برای جداسازی حلال از محلول به کار می‌رود. نمونه‌ای از یک محلول آب نمک است، که در آن نمک (جامد حل شده) درون حلال، یعنی آب حضور دارد. گرمایش محلول منحصراً سبب تبخیر حلال خالص (آب در این مثال) شده و آن را از محلول به بیرون می‌راند. بنابراین محلول باقی‌مانده، غلظت بیشتری از جامد حل‌شده نسبت به وضعیت پیش از گرمایش خود دارا می‌شود.
توضیحات شکل – مفهوم افزایش غلظت یک محلول بوسیله تبخیر نمودن حلال:
A محلول پیش از تبخیر حلال، B محلول با غلظت بیشتر پس از تبخیر حلال، Q گرمایش، ۱ جامد حل‌شده، 2 حلال.
کاربردهای تبخیر را می‌توان در به دست آوردن حلال، در ایجاد محلولی غلیظ و یا در ته‌نشینی جامد حل‌شونده به کمک کریستالیزاسیون دانست.
کاربردهای صنعتی تبخیر شامل موارد زیر است:
- افزایش غلظت محلول‌ها، یعنی نمک‌ها، بازها، اسیدها، محلول‌های پلاستیکی، آب میوه‌ها و سبز یجات، شیر و ... .
- به دست آوردن محصولات، مانند شکر از آب میوه‌ها، نمک از آب شور و آب آشامیدنی از آب دریا.
بسته به کاربرد فرآیند جداسازی، طراحی‌های گوناگونی از تبخیرکننده‌ها وجود دارد. اساساً تبخیرکننده‌ها مبدل‌هایی حرارتی هستند که در آن جریان بخار معمولاً به عنوان بستر حرارت‌دهی استفاده می‌شود. محلول از درون لوله‌های مبدل برای یک (تبخیرکننده گذر-مستقیم) یا چندبار (تبخیرکننده سیرکولاسیون) عبور می‌کند. برای محلول‌های دارای اجزای حساس به دما، از تبخیرکننده‌های فیلم نازک استفاده می‌شود. این تبخیرکننده‌ها زمان ماند محلول در نواحی دما بالا را محدود می‌کند.
